سیراک ملکنیان (متولد ۱۳۰۹ – درگذشته مرداد ۱۴۰۳)
هنرمند نقاش ارمنی-ایرانی و از پیشگامان هنر نوگرای ایران بود. او در آثارش به شیوه‌ای انتزاعی و با تأکید بر خط و فرم، به نمایش انتزاعی مناظر می‌پردازد. آثار این هنرمند طبیعتی نه خیالی و نه واقعی، نه فراواقع‌گرا و نه واقع‌گرا را به زبانی منحصربه‌فرد به‌تصویر می‌کشد.
او در نوجوانی و پس از پایان دبیرستان با مارکو گریگوریان آشنا شد و از طریق او درباره‌ی هنر مدرن اروپا و جهان آموخت. آثار اولیه‌ی ملکنیان رویکردی فیگوراتیو و رئالیستی داشت. او در سال ۱۳۳۶ برنده‌ی جایزه‌ی هنرمندان معاصر ایران در انجمن ایران و آمریکا و در سال ۱۳۳۷ برنده‌ی جایزه‌ی بزرگ بی‌ینال تهران شد. پس از آن به تشویق گریگوریان برای تحصیل در حوزه‌ی هنر به ایتالیا رفت و در آکادمی مشغول به تحصیل شد اما آن را نیمه‌کاره رها کرد و یادگیری هنر را به‌صورت تجربی ادامه داد. او در بی‌ینال ونیز شرکت کرد و کمی بعد برنده‌ی جایزه‌ی رتبه‌ی نخست بی‌ینال پاریس شد.
پالت‌های رنگی محدود و تاکید بر خط و فرم در آثار سیراک ملکنیان همواره اهمیت بیشتری از موضوع داشته است. زبان فیگوراتیو آثار او با گذر زمان سمت و سویی اکسپرسیونیستی و سپس انتزاعی پیدا کرده است. تسلط ملکنیان بر کیفیت‌های بصری خط و رنگ، انسجام و تعادلی بی‌نقص را به‌وجود آورده است و شاید بتوان همین ویژگی را نزدیک‌ترین ویژگی مشترک آثار او با طبیعت بکر دانست.
ملکنیان طی سال‌ها در نمایش‌های انفرادی و گروهی بسیاری در ایران و کشورهای دیگر شرکت کرده است. او در سال‌های پیش از انقلاب در دهه‌ی پنجاه برنده‌ی رتبه‌ی نخست نمایشگاه بین‌المللی هنر تهران شد. آثار او در سومین دوره‌ی نمایشگاه گروه آزاد تهران در سال ۱۳۵۴، آرت‌فر واش‌آرت ۷۷ و آرت‌فر فیاک ۷۷ نمایش داده شد.
English
