فارسیسیراک ملکونیان (متولد ۱۳۱۰) نقاش معاصر ایرانی-ارمنی است که در آثارش به شیوه‌ای انتزاعی و با تاکید بر خط و فرم، به نمایش انتزاعی مناظر می‌پردازد. آثار این هنرمند طبیعتی نه خیالی و نه واقعی، نه فراواقع‌گرا و نه واقع‌گرا را به زبانی منحصربه‌فرد به‌تصویر می‌کشد.
سیراک ملکونیان در تهران متولد شد. از کودکی نقاشی را دوست داشت و در 12 سالگی با حمایت پدرش، نزد یک مهاجر آسوری بنام الکس گورگیز که به نقاشی باسمه ای می پرداخت به کار با رنگ روغن مشغول شد. او در نوجوانی و پس از پایان دبیرستان با مارکو گریگوریان آشنا شد و از طریق او درباره‌ی هنر مدرن اروپا و جهان آموخت. آثار اولیه‌ی ملکونیان رویکردی فیگوراتیو و رئالیستی داشت. او در سال ۱۳۳۶ برنده‌ی جایزه‌ی هنرمندان معاصر ایران در انجمن ایران و آمریکا و در سال ۱۳۳۷ برنده‌ی جایزه‌ی بزرگ بی‌ینال تهران شد. پس از آن به تشویق گریگوریان برای تحصیل در حوزه‌ی هنر به ایتالیا رفت و در آکادمی مشغول به تحصیل شد اما آن را نیمه‌کاره رها کرد و یادگیری هنر را به‌صورت تجربی ادامه داد. او در بی‌ینال ونیز شرکت کرد و کمی بعد برنده‌ی جایزه‌ی رتبه‌ی نخست بی‌ینال پاریس شد.
پالت‌های رنگی محدود و تاکید بر خط و فرم در آثار سیراک ملکونیان همواره اهمیت بیشتری از موضوع داشته است. زبان فیگوراتیو آثار او با گذر زمان سمت و سویی اکسپرسیونیستی و سپس انتزاعی پیدا کرده است. آثار اکسپرسیونیستی او معمولا با موضوع مردم کوچه و بازار با رنگ‌های تیره نقاشی شده بودند و فرم‌های انتزاعی در آثار او غالبا تک‌فام با خطوطی مرزی از هم تفکیک شده‌اند. این نگاه مینیمال انتزاعی به تدریج به شاخصه اصلی کارهای ملکونیان تبدیل شد. تسلط ملکونیان بر کیفیت‌های بصری خط و رنگ، انسجام و تعادلی بی‌نقص را به‌وجود آورده است و شاید بتوان همین ویژگی را نزدیک‌ترین ویژگی مشترک آثار او با طبیعت بکر دانست.
ملکونیان طی سال‌ها در بیش از ۳۵ نمایشگاه انفرادی و گروهی بسیاری در ایران و کشورهای دیگر شرکت کرده است. او در سال‌های پیش از انقلاب در دهه‌ی پنجاه برنده‌ی رتبه‌ی نخست نمایشگاه بین‌المللی هنر تهران شد. آثار او در سومین دوره‌ی نمایشگاه گروه آزاد تهران در سال ۱۳۵۴، آرت‌فر واش‌آرت ۷۷ و آرت‌فر فیاک ۷۷ نمایش داده شد.
در سال‌های اخیر علاوه‌بر نمایش‌های گروهی، نمایش انفرادی آثار این هنرمند با عنوان «هفت دهه نقاشی‌های سیراک ملکونیان» در سال ۱۳۹۴ در گالری آب‌انبار و گالری آریا تهران برگزار شده است. همچنین آرت‌فرهای آرت دبی سال ۱۳۹۵ و تیر آرت سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ میزبان تعدادی از آثار سیراک ملکونیان بوده‌اند.
ملکونیان از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۴ در تهران به صورت خصوصی به تدریس نقاشی مشغول بود. وی در سال 1360 به یونان و حدود یک سال بعد به کانادا مهاجرت کرد و در حال حاضر در تورنتو مشغول تدریس نقاشی است. در اولین سال های مهاجرت، از او برای تدریس نقاشی در دانشگاه آلبرتای کانادا دعوت به عمل آمد اما به دلیل مشکلات خانوادگی نتوانست به آنجا برود.
درباره ی زندگی شخصی او باید بگوییم که همسر سیراک ملکونیان، هلن نام دارد و آنان صاحب دو پسر به نام های آرمن و آرا هستند.
تعدادی از کار های فروخته شده در حراجی های دنیا:
بدون عنوان(1395)
اکریلیک روی بوم,سانتی متر 107 * 122
تهران – هفدهمین دوره – هنر مدرن و معاصر ایران,27تیر1402
برآورد60,914 -81,218دلار آمریکا
بدون عنوان(1352)
رنگ روغن روی بوم,140 * 128سانتی متر
تهران – هفدهمین دوره – هنر مدرن و معاصر ایران,27تیر1402
برآورد60,914-81,218 دلار آمریکا
قیمت فروش 62,944دلار آمریکا
بدون عنوان (1335)
رنگ روغن روی بوم,57.8 * 49.2 سانتی متر
ساتبیز,27 اردیبهشت 1400
برآورد18,640-31,067 دلار آمریکا
قیمت فروش34,721 دلار آمریکا
چشم‌انداز انتزاعی(1352)
رنگ روغن روی بوم ,100 * 70سانتی متر
برآورد 19,742-32,903 دلار آمریکا
قیمت فروش26,849 دلار آمریکا
بدون عنوان(1382)
رنگ روغن روی بوم, 90 * 90سانتی متر
(موجود در گالری زرین)
رزومه کامل هنرمند:
1329-نمایشگاه گروهی، انجمن ایران و اتحاد جماهیر شوروی، تهران
1333-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر»، باشگاه مهرگان، تهران
1335-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان ایرانی معاصر»، کاخ ابیض، تهران
1336-نمایشگاه هنرمندان معاصر ایرانی، انجمن ایران و آمریکا
1336-نمایشگاه انفرادی، گالری استِتیک، تهران
1336-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، انجمن ایران و آمریکا، تهران
1337-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، کاخ ابیض، تهران
1337-جایزه‌ی بزرگ سلطنتی، بی‌ینال
1337-نمایشگاه گروهی، بی‌ینال ونیز، قسمت هنرمندان ایران، ایتالیا
1338-جایزه‌ی رتبه‌ی نخست در بی‌ینال پاریس، پاریس
1338-نمایشگاه گروهی، «بی‌ینال پاریس»، قسمت هنرمندان ایرانی، پاریس
1340-نمایشگاه گروهی، «هنرمندان معاصر ایران»، دفتر مرکزی بانک صادرات، تهران
1341-نمایشگاه انفرادی، «انجمن ارتباطات فرهنگی ایران و هند»، تهران
1344-نمایشگاه گروهی، «پنجاهمین سالگرد بیست و چهارم آوریل»، گالری صبا، تهران
1345-نمایشگاه سیار، «هنرمندان معاصر ایران»
1346-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، نیویورک
1350-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایرانی»، پاکستان
1352-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایرانی»، آلمان غربی
1352-نمایشگاه انفرادی، «گالری زروان»، تهران
1353-نمایشگاه گروهی، «گروه هنرمندان آزاد»، نمایشگاه بین المللی ایران-فرانسه، تهران
1353-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، گالری هنر و فرهنگ سوم، تهران
1353-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه سالیانه‌ی هنرمندان معاصر ایران»، وزارت هنر و فرهنگ، تهران
1353-نمایشگاه آثار منتخب «هنرمندان معاصر ایران به مناسبت روز تولد ف. پهلوی»، گالری سیحون، تهران
1353-رتبه‌ی نخست نمایشگاه بین‌المللی هنر، تهران
1353-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر بمناسبت بازی‌های آسیایی سال ۱۹۷۴»، گالری فرهنگ هنر، تهران
1354-نمایشگاه آثار هنرمندان ایرانی «از گذشته تا به امروز»، انجمن ایران و آمریکا، تهران
1354-آثار منتخب هنرمندان ایرانی و بین‌المللی در گالری سامان، تهران
1354-آرت فر، سومین دوره‌ی نمایشگاه گروه آزاد، گالری مِس، تهران
1354-نمایشگاه دوم گروه آزاد، گالری فرهنگ و هنر، تهران
1354-نمایشگاه گروهی، نمایشگاه بین‌المللی، بازل
1355-نمایشگاه گروهی، پنجمین نمایشگاه گروه آزاد، گالری سامان، تهران
1355-نمایشگاه گروهی، آثار منتخب هنرمندان ایرانی و بین المللی، گالری سامان، تهران
1355-نمایشگاه انفرادی، گالری اُدِرمات، پاریس
1356-نمایشگاه «هنرمندان معاصر»، سالن دِ مونتروژ، پاریس
1356-نمایشگاه «هنرمندان معاصر»، گالری زند، تهران
1356-نمایشگاه بین المللی، واش-آرت ۷۷ معاصر، واشینگتن
1356-نمایشگاه فیاک ۷۷ هنر معاصر، قصر بزرگ، پاریس
1357-نمایشگاه انفرادی، گالری زند، تهران
1360-نمایشگاه انفرادی، آتن
1362-نمایشگاه انفرادی، گالری گورکی، نیویورک
1365-نمایشگاه انفرادی، کلکسیون پی. اِم.، لس آنجلس
1366-نمایشگاه انفرادی، استودیو کافه، نیوپورت
1369-نمایشگاه گروهی، «هنرمندان ایران»، پاریس
1369-نمایشگاه گروهی، «مجموعه آثار هنری از هنرمندان ارمنی-کانادایی»، مونترآل و اُتاوا
1371-نقل مکان به تورنتو
1374-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان آمریکایی معاصر»، گالری باغومیان، نیویورک
1374-نمایشگاه «هنرمندان کانادایی»، مرکز اِی. جی. بی. یو.، تورنتو
1376-نمایشگاه انفرادی، سازمان اِی. اِم. وِ گرافیک، تورنتو
1376-نمایشگاه هنرمندان معاصر ارمنی «آروِست ۹۷»، کتابخانه‌ی مرکزی، لس آنجلس
1378-نمایشگاه گروهی، «طبیعت در نقاشی‌های معاصر ایران»، موزه‌ی هنرهای معاصر تهران
1379-نمایشگاه «هنرمندان معاصر ایرانی»، موزه‌ی هنرهای معاصر تهران
1379-نمایشگاه «هنرمندان کانادایی-ارمنی»، کانادا و ایالات متحده
1380-نمایشگاه انفرادی، گالری بِی ساید، ایالات متحده
1382-نمایشگاه «هنرمندان معاصر کانادایی،»، گالری آرتا، تورنتو
1383-نمایشگاه گروهی، گالری لازار، تهران
1383-نمایشگاه گروهی، گالری آرتا، تورونتو
1383-«آثار منتخب از سه نسل هنر ایران»، گالری ملی ارمنستان، ایروان
1383-نمایشگاه انفرادی، گالری آرشِل گورکی، تورنتو
1385-نمایشگاه انفرادی، گالری ماه، تهران
1385-نمایشگاه گروهی، «به یاد ممیز»، دانشگاه تهران، تهران
1385-نمایشگاه نقاشان معاصر ایران، «شرقِ تخیل»، موزه هنرهای معاصر تهران
1386-نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران، تهران
1388-نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران
1389-نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران
1390-نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران
1392-نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران
1394-نمایشگاه انفرادی، «هفت دهه نقاشی‌های سیرک ملکونیان»، گالری آب انبار، تهران
1394-نمایشگاه انفرادی، «هفت دهه نقاشي‌هاي سيراک مِلکونيان»، گالری آریا، تهران
1394-نمایشگاه گروهی، «نمايشگاه پيشکسوتان هنرهاي تجسمي»، گالری آرت سنتر، تهران
1395-نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه گروهی پیشکسوتان هنر معاصر»، گالری ایوان، تهران
1395-نمایشگاه گروهی، گالری سهراب، تهران
1395-آرت فر، آرت دبی، نمایش داده شده توسط گالری آب انبار، دبی
1396-نمایشگاه گروهی، «فروش ویژه کلکسیون گالری شمس و آثار هنرمندان معاصر ایران»، گالری شمس، تهران
1396-نمایشگاه گروهی، «پنجاه سالگی: نمایشگاه آثار ۵۰+۵ هنرمند معاصر ایرانی»، گالری سیحون، تهران
1396-نمایشگاه گروهی، «دومین سالگرد تاسیس گالری نگر»، گالری نگر، تهران
1397-نمایشگاه گروهی، گالرى خطِ سفيد، تهران
1397-نمایشگاه گروهی، «شب‌تاب ۴»، گالری آزاد، تهران
1397-نمایشگاه گروهی، «فروش آزاد»، گالری طراحان آزاد، تهران
1397-نمایشگاه گروهی، «100 اثر 100 هنرمند»، گالری گلستان، تهران
1397-آرت فر، تیر آرت، نمایش داده شده توسط گالری آب انبار، تهران
1397-نمایشگاه گروهی، «فروش ویژه»، گالری آرتیبیشن، تهران
1397-نمایشگاه گروهی، «فروش کلکسیون ۹۷»، گالری هان، شیراز
1398-نمایشگاه گروهی، «تابستانه»، گالری ماه، تهران
1398-نمایشگاه گروهی، «ایران پرینت»، گالری میم، دبی
1398-نمایشگاه گروهی، «۱۰، ۲۰، ۳۰»، گالری آزاد، تهران
1398-نمایشگاه گروهی، «گنجینه نگر»، گالری نگر، تهران
1398-نمایشگاه گروهی، «خبره نگر»، گالری نگر، تهران
1399-آرت فر، تیر آرت، نمایش داده شده توسط گالری آریا، تهران
1399-نمایشگاه گروهی، «ایران حماسی»، موزه‌ی ویکتوریا اند آلبرت، لندن
1400-نمایشگاه گروهی، «طبیعت با جان»، گالری ثالث، تهران
1400-نمایشگاه گروهی، «کلکسیونر 8»، آرتیبیشن، تهران
1400-نمایشگاه گروهی، «مجموعه‌ای کمیاب از هنر مدرن ایران »، گالری لیلا هلر، دبی
1400-نمایشگاه گروهی، «ویراست»، گالری لیام، تهران
1400-نمایشگاه گروهی، «بنگر»، گالری نگر، تهران
1401-نمایشگاه گروهی، «۵ تیتان هنر مدرن ایران »، گالری سحر بلوکی ، تورنتو
1401-نمایشگاه گروهی، «ریسایز»، گالری آرتیبیشن، تهران
1401-نمایشگاه گروهی، «خبره نگر»، گالری نگر، تهران
1401-نمایشگاه گروهی، «لطفی؛ تقاطع مشاهیر ۲ »، گالری گویه، تهران
1401-نمایشگاه گروهی، «کلکسیونر مدرن»، گالری آرتیبیشن، تهران
1401-نمایشگاه گروهی، «سادگی دوگانه»، گالری اینتنت، دبی
1402-نمایشگاه گروهی، «گنجینه ۳»، گالری لیام، تهران