فارسیسیراک ملکونیان (متولد ۱۳۱۰) نقاش معاصر ایرانی-ارمنی است که در آثارش به شیوه‌ای انتزاعی و با تاکید بر خط و فرم، به نمایش انتزاعی مناظر می‌پردازد. آثار این هنرمند طبیعتی نه خیالی و نه واقعی، نه فراواقع‌گرا و نه واقع‌گرا را به زبانی منحصربه‌فرد به‌تصویر می‌کشد.
سیراک ملکونیان در تهران متولد شد. از کودکی نقاشی را دوست داشت و در 12 سالگی با حمایت پدرش، نزد یک مهاجر آسوری بنام الکس گورگیز که به نقاشی باسمه ای می پرداخت به کار با رنگ روغن مشغول شد. او در نوجوانی و پس از پایان دبیرستان با مارکو گریگوریان آشنا شد و از طریق او درباره‌ی هنر مدرن اروپا و جهان آموخت. آثار اولیه‌ی ملکونیان رویکردی فیگوراتیو و رئالیستی داشت. او در سال ۱۳۳۶ برنده‌ی جایزه‌ی هنرمندان معاصر ایران در انجمن ایران و آمریکا و در سال ۱۳۳۷ برنده‌ی جایزه‌ی بزرگ بی‌ینال تهران شد. پس از آن به تشویق گریگوریان برای تحصیل در حوزه‌ی هنر به ایتالیا رفت و در آکادمی مشغول به تحصیل شد اما آن را نیمه‌کاره رها کرد و یادگیری هنر را به‌صورت تجربی ادامه داد. او در بی‌ینال ونیز شرکت کرد و کمی بعد برنده‌ی جایزه‌ی رتبه‌ی نخست بی‌ینال پاریس شد.
پالت‌های رنگی محدود و تاکید بر خط و فرم در آثار سیراک ملکونیان همواره اهمیت بیشتری از موضوع داشته است. زبان فیگوراتیو آثار او با گذر زمان سمت و سویی اکسپرسیونیستی و سپس انتزاعی پیدا کرده است. آثار اکسپرسیونیستی او معمولا با موضوع مردم کوچه و بازار با رنگ‌های تیره نقاشی شده بودند و فرم‌های انتزاعی در آثار او غالبا تک‌فام با خطوطی مرزی از هم تفکیک شده‌اند. این نگاه مینیمال انتزاعی به تدریج به شاخصه اصلی کارهای ملکونیان تبدیل شد. تسلط ملکونیان بر کیفیت‌های بصری خط و رنگ، انسجام و تعادلی بی‌نقص را به‌وجود آورده است و شاید بتوان همین ویژگی را نزدیک‌ترین ویژگی مشترک آثار او با طبیعت بکر دانست.
ملکونیان طی سال‌ها در بیش از ۳۵ نمایشگاه انفرادی و گروهی بسیاری در ایران و کشورهای دیگر شرکت کرده است. او در سال‌های پیش از انقلاب در دهه‌ی پنجاه برنده‌ی رتبه‌ی نخست نمایشگاه بین‌المللی هنر تهران شد. آثار او در سومین دوره‌ی نمایشگاه گروه آزاد تهران در سال ۱۳۵۴، آرت‌فر واش‌آرت ۷۷ و آرت‌فر فیاک ۷۷ نمایش داده شد.
در سال‌های اخیر علاوه‌بر نمایش‌های گروهی، نمایش انفرادی آثار این هنرمند با عنوان «هفت دهه نقاشی‌های سیراک ملکونیان» در سال ۱۳۹۴ در گالری آب‌انبار و گالری آریا تهران برگزار شده است. همچنین آرت‌فرهای آرت دبی سال ۱۳۹۵ و تیر آرت سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ میزبان تعدادی از آثار سیراک ملکونیان بوده‌اند.
ملکونیان از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۴ در تهران به صورت خصوصی به تدریس نقاشی مشغول بود. وی در سال 1360 به یونان و حدود یک سال بعد به کانادا مهاجرت کرد و در حال حاضر در تورنتو مشغول تدریس نقاشی است. در اولین سال های مهاجرت، از او برای تدریس نقاشی در دانشگاه آلبرتای کانادا دعوت به عمل آمد اما به دلیل مشکلات خانوادگی نتوانست به آنجا برود.
درباره ی زندگی شخصی او باید بگوییم که همسر سیراک ملکونیان، هلن نام دارد و آنان صاحب دو پسر به نام های آرمن و آرا هستند.
تعدادی از کار های فروخته شده در حراجی های دنیا:
بدون عنوان(1395)
سانتی متر 107 * 122, اکریلیک روی بومتهران –
هفدهمین دوره – هنر مدرن و معاصر ایران,27تیر1402
برآوردد60,914-81,218 لار آمریکا
بدون عنوان(1352)
رنگ روغن روی بومسانتی متر 140 * 128,
تهران – هفدهمین دوره – هنر مدرن و معاصر ایران,27تیر1402
برآورد 60,914- 81,218دلار آمریکا
قیمت فروش 62,944 دلار آمریکا
بدون عنوان (1335)
رنگ روغن روی بوم ,57.8 * 49.2سانتی متر
ساتبیز,27اردیبهشت 1400
برآورد 18,640-31,067دلار آمریکا
قیمت فروش 34,721دلار آمریکا
چشم‌انداز انتزاعی (1352)
رنگ روغن روی بوم,100 * 70سانتی متر
دلار آمریکا 32,903-19,742برآورد
دلار آمریکا 26,849قیمت فروش
(1382) بدون عنوان
سانتی متر 90 * 90, رنگ روغن روی بوم
(موجود در گالری زرین)
رزومه کامل هنرمند:
نمایشگاه گروهی، انجمن ایران و اتحاد جماهیر شوروی، تهران1329
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر»، باشگاه مهرگان، تهران1333
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان ایرانی معاصر»، کاخ ابیض، تهران1335
نمایشگاه هنرمندان معاصر ایرانی، انجمن ایران و آمریکا1336
نمایشگاه انفرادی، گالری استِتیک، تهران1336
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، انجمن ایران و آمریکا، تهران1336
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، کاخ ابیض، تهران1337
جایزه‌ی بزرگ سلطنتی، بی‌ینال1337
نمایشگاه گروهی، بی‌ینال ونیز، قسمت هنرمندان ایران، ایتالیا1337
جایزه‌ی رتبه‌ی نخست در بی‌ینال پاریس، پاریس1338
نمایشگاه گروهی، «بی‌ینال پاریس»، قسمت هنرمندان ایرانی، پاریس1338
نمایشگاه گروهی، «هنرمندان معاصر ایران»، دفتر مرکزی بانک صادرات، تهران1340
نمایشگاه انفرادی، «انجمن ارتباطات فرهنگی ایران و هند»، تهران1341
نمایشگاه گروهی، «پنجاهمین سالگرد بیست و چهارم آوریل»، گالری صبا، تهران1344
نمایشگاه سیار، «هنرمندان معاصر ایران»1345
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، نیویورک1346
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایرانی»، پاکستان1350
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایرانی»، آلمان غربی1352
نمایشگاه انفرادی، «گالری زروان»، تهران1352
نمایشگاه گروهی، «گروه هنرمندان آزاد»، نمایشگاه بین المللی ایران-فرانسه، تهران1353
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران»، گالری هنر و فرهنگ سوم، تهران1353
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه سالیانه‌ی هنرمندان معاصر ایران»، وزارت هنر و فرهنگ، تهران1353
نمایشگاه آثار منتخب «هنرمندان معاصر ایران به مناسبت روز تولد ف. پهلوی»، گالری سیحون، تهران1353
رتبه‌ی نخست نمایشگاه بین‌المللی هنر، تهران1353
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان معاصر بمناسبت بازی‌های آسیایی سال ۱۹۷۴»، گالری فرهنگ هنر، تهران1353
نمایشگاه آثار هنرمندان ایرانی «از گذشته تا به امروز»، انجمن ایران و آمریکا، تهران1354
آثار منتخب هنرمندان ایرانی و بین‌المللی در گالری سامان، تهران1354
آرت فر، سومین دوره‌ی نمایشگاه گروه آزاد، گالری مِس، تهران1354
نمایشگاه دوم گروه آزاد، گالری فرهنگ و هنر، تهران1354
نمایشگاه گروهی، نمایشگاه بین‌المللی، بازل1354
نمایشگاه گروهی، پنجمین نمایشگاه گروه آزاد، گالری سامان، تهران1355
نمایشگاه گروهی، آثار منتخب هنرمندان ایرانی و بین المللی، گالری سامان، تهران1355
نمایشگاه انفرادی، گالری اُدِرمات، پاریس1355
نمایشگاه «هنرمندان معاصر»، سالن دِ مونتروژ، پاریس1356
نمایشگاه «هنرمندان معاصر»، گالری زند، تهران1356
نمایشگاه بین المللی، واش-آرت ۷۷ معاصر، واشینگتن1356
نمایشگاه فیاک ۷۷ هنر معاصر، قصر بزرگ، پاریس1356
نمایشگاه انفرادی، گالری زند، تهران1357
نمایشگاه انفرادی، آتن1360
نمایشگاه انفرادی، گالری گورکی، نیویورک1362
نمایشگاه انفرادی، کلکسیون پی. اِم.، لس آنجلس1365
نمایشگاه انفرادی، استودیو کافه، نیوپورت1366
نمایشگاه گروهی، «هنرمندان ایران»، پاریس1369
نمایشگاه گروهی، «مجموعه آثار هنری از هنرمندان ارمنی-کانادایی»، مونترآل و اُتاوا1369
نقل مکان به تورنتو1371
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه هنرمندان آمریکایی معاصر»، گالری باغومیان، نیویورک1374
نمایشگاه «هنرمندان کانادایی»، مرکز اِی. جی. بی. یو.، تورنتو1374
نمایشگاه انفرادی، سازمان اِی. اِم. وِ گرافیک، تورنتو1376
نمایشگاه هنرمندان معاصر ارمنی «آروِست ۹۷»، کتابخانه‌ی مرکزی، لس آنجلس1376
نمایشگاه گروهی، «طبیعت در نقاشی‌های معاصر ایران»، موزه‌ی هنرهای معاصر تهران1378
نمایشگاه «هنرمندان معاصر ایرانی»، موزه‌ی هنرهای معاصر تهران1379
نمایشگاه «هنرمندان کانادایی-ارمنی»، کانادا و ایالات متحده1379
نمایشگاه انفرادی، گالری بِی ساید، ایالات متحده1380
نمایشگاه «هنرمندان معاصر کانادایی،»، گالری آرتا، تورنتو1382
نمایشگاه گروهی، گالری لازار، تهران1383
نمایشگاه گروهی، گالری آرتا، تورونتو1383
«آثار منتخب از سه نسل هنر ایران»، گالری ملی ارمنستان، ایروان1383
نمایشگاه انفرادی، گالری آرشِل گورکی، تورنتو1383
نمایشگاه انفرادی، گالری ماه، تهران1385
نمایشگاه گروهی، «به یاد ممیز»، دانشگاه تهران، تهران1385
نمایشگاه نقاشان معاصر ایران، «شرقِ تخیل»، موزه هنرهای معاصر تهران1385
نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران، تهران1386
نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران1388
نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران1389
نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران1390
نمایشگاه گروهی، گالری ماه، تهران1392
نمایشگاه انفرادی، «هفت دهه نقاشی‌های سیرک ملکونیان»، گالری آب انبار، تهران1394
نمایشگاه انفرادی، «هفت دهه نقاشي‌هاي سيراک مِلکونيان»، گالری آریا، تهران1394
نمایشگاه گروهی، «نمايشگاه پيشکسوتان هنرهاي تجسمي»، گالری آرت سنتر، تهران1394
نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه گروهی پیشکسوتان هنر معاصر»، گالری ایوان، تهران1395
نمایشگاه گروهی، گالری سهراب، تهران1395
آرت فر، آرت دبی، نمایش داده شده توسط گالری آب انبار، دبی1395
نمایشگاه گروهی، «فروش ویژه کلکسیون گالری شمس و آثار هنرمندان معاصر ایران»، گالری شمس، تهران1396
نمایشگاه گروهی، «پنجاه سالگی: نمایشگاه آثار ۵۰+۵ هنرمند معاصر ایرانی»، گالری سیحون، تهران1396
نمایشگاه گروهی، «دومین سالگرد تاسیس گالری نگر»، گالری نگر، تهران1396
نمایشگاه گروهی، گالرى خطِ سفيد، تهران1397
نمایشگاه گروهی، «شب‌تاب ۴»، گالری آزاد، تهران1397
نمایشگاه گروهی، «فروش آزاد»، گالری طراحان آزاد، تهران1397
نمایشگاه گروهی، «100 اثر 100 هنرمند»، گالری گلستان، تهران1397
آرت فر، تیر آرت، نمایش داده شده توسط گالری آب انبار، تهران1397
نمایشگاه گروهی، «فروش ویژه»، گالری آرتیبیشن، تهران1397
نمایشگاه گروهی، «فروش کلکسیون ۹۷»، گالری هان، شیراز1397
نمایشگاه گروهی، «تابستانه»، گالری ماه، تهران1398
نمایشگاه گروهی، «ایران پرینت»، گالری میم، دبی1398
نمایشگاه گروهی، «۱۰، ۲۰، ۳۰»، گالری آزاد، تهران1398
نمایشگاه گروهی، «گنجینه نگر»، گالری نگر، تهران1398
نمایشگاه گروهی، «خبره نگر»، گالری نگر، تهران1398
آرت فر، تیر آرت، نمایش داده شده توسط گالری آریا، تهران1399
نمایشگاه گروهی، «ایران حماسی»، موزه‌ی ویکتوریا اند آلبرت، لندن1399
نمایشگاه گروهی، «طبیعت با جان»، گالری ثالث، تهران1400
نمایشگاه گروهی، «کلکسیونر 8»، آرتیبیشن، تهران1400
نمایشگاه گروهی، «مجموعه‌ای کمیاب از هنر مدرن ایران »، گالری لیلا هلر، دبی1400
نمایشگاه گروهی، «ویراست»، گالری لیام، تهران1400
نمایشگاه گروهی، «بنگر»، گالری نگر، تهران1400
نمایشگاه گروهی، «۵ تیتان هنر مدرن ایران »، گالری سحر بلوکی ، تورنتو1401
نمایشگاه گروهی، «ریسایز»، گالری آرتیبیشن، تهران1401
نمایشگاه گروهی، «خبره نگر»، گالری نگر، تهران1401
نمایشگاه گروهی، «لطفی؛ تقاطع مشاهیر ۲ »، گالری گویه، تهران1401
نمایشگاه گروهی، «کلکسیونر مدرن»، گالری آرتیبیشن، تهران1401
نمایشگاه گروهی، «سادگی دوگانه»، گالری اینتنت، دبی1401
نمایشگاه گروهی، «گنجینه ۳»، گالری لیام، تهران1402