زندگی نامه
مسعود عربشاهی (۱۳۱۴–۱۳۹۸) نقاش، مجسمهساز و از هنرمندان پیشرو در هنر معاصر ایران است که آثارش ترکیبی موفق از هنر انتزاعی مدرن و هندسهی سطح و خط در معماری سنتی ایرانی است. آثار عربشاهی را از جهت تلفیق شیوههای مدرن و سنتی در زمرهی هنر سقاخانه دانستهاند؛ هرچند که استفاده از مضامین و عناصر سنتی بهطور مستقیم در آنها دیده نمیشود.
او متولد تهران است ودر دوره نوجوانی تحت نظر محمود اولیا شروع به آموختن نقاشی کرد و سپس برای تحصیل در رشته نقاشی به هنرستان تجسمی پسران تهران رفت.
عربشاهی در این سالها از روی اشیاء و نقوش در موزهها نسخهبرداری میکرد و از مفرغهای لرستان، هنر ایلام و میانرودان که به آنها بیشتر علاقه داشت در نقاشیهایش تأثیر میگرفت.
پیش از انقلاب
پس از گرفتن دیپلم، دو سال در ادارهٔ فرهنگ و هنر به عنوان طراح گرافیک مشغول به کار شد و در همین دوره در کارگاههای سفال و سرامیک وزارت فرهنگ و هنر با شیوهٔ کار با این مواد و رنگهای لعابی آشنا شد.
نخستین نمایشگاه خود را در سال ۱۳۴۳ برگزار کرد و در سال ۱۳۴۷ با مدرک کارشناسی ارشد معماری داخلی از دانشگاه هنر فارغالتحصیل شد. او همراه با تحصیلات دانشگاهی در رشتهٔ نقاشی، مجسمهسازی، معماری، موفق شد به شیوهای خاص، با درهمآمیختن نمادهای اساطیری در سنگنبشته ها، خطوط و نقشهای اسرارآمیز، بیانگر یگانگی و القای جهتی باشد که با شناخت در مسیری ماهرانه دنبال شده است.
مسعود عربشاهی با داشتن دههها تجربه کار در زمینهٔ نقشبرجسته و کارهای اجرایی بر نمای ساختمانها، همراه با روش منحصر بهفرد خود در اجرای سالنهای کنفرانس که شهرت جهانی دارد در ایران و سایر کشورها کارهای اجرایی بزرگی را انجام داده است. نقش برجسته سردر اتاق صنایع و معادن در خیابان طالقانی، سالن کنفرانس شیروخورشید (هلال احمر) در میدان ارگ، دیوارهنقشهای مرکز مدیریت صنعتی، تندیسی برنزی در پارک خزانه، نقش برجستههای دیوارهای بوستان طالقانی در بزرگراه شهید حقانی و مجموعه «نور و گیاه» بر دیوار عمارت بهارستان از جمله این آثار هستند.
مسعود عربشاهی در دهه ۱۳۵۰با دیگر هنرمندان هنرهای تجسمی مانند فرامرز پیلآرام و مارکو گریگوریان «گروه آزاد نقاشان و مجسمهسازان» را بنیان گذاشت. آنها با یاری کسانی چون سیراک ملکنیان و مرتضی ممیز نمایشگاههایی در ایران و نیز کشورهای دیگر برگزار کردند.
او کتاب اوستا از دیدگاه هنر نو را با همکاری فیروز شیروانلو منتشر کرد. این کتاب بیش از ۸۰ نقاشی مسعود عربشاهی بود که قطعاتی از اوستا در پایین هر تصویر آن نوشته شده بود. این اثر به زبانهای فارسی، انگلیسی و فرانسه منتشر شد.
پس از انقلاب
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران مسعود عربشاهی برای مدتی از ایران رفت و چند سال را در فرانسه و آمریکا سپری کرد. اقامت در خارج از کشور او را با آثار و رویکردها و مواد و مصالح دیگر در هنرهای تجسمی آشنا کرد. او در آن سالها نیز به برگزاری نمایشگاه و کار نقشبرجسته پرداخت. پس از بازگشت به ایران در دهه ۱۳۷۰ چندین نمایشگاه از کارهای خود برپا کرد. همچنین برای بناهای دیگری نیز از جمله تالار اجلاس سران کشورهای اسلامی نقش برجسته طراحی و اجرا کرد.
سبک
عربشاهی در دوران تحصیل بیشتر تحت تأثیر هنر دوران باستان بود. تحصیل در رشتهی معماری و تحقیقات گستردهی این هنرمند در مورد هنر باستان، تأثیر بهسزایی بر هنر او داشته است. اشاره به مضامین سنتی در آثار عربشاهی بهشکلی ساختاری و در قالب رنگ اثر، بافتهای استفادهشده، خطوط و سطوح انتزاعی نمایان شده است. او همچنان کار گچ و سفال را ادامه داد و خطوط و نقشها را بر نقاشیهایش اضافه کرد. زیربنای آثارش را فرمهای خاصی تشکیل میدهد که به ساختار و طرز تفکرش برمیگردد. بنایی در زمینههایی از معنویت و مفهوم که به واکاوی و ریشهیابی و تغییراتی منجر میشود.
بنمایههای اساطیری هنر کهن را با روشهای مدرن و رویکردی انتزاعی بازنمایی میکرد. خود گفته است در تبوتاب آن بود که معنای نمادهای گذشتگان را چنانکه سازندگانشان به کار میبردند دریابد و از این راه مردمانی را که پیش از او بر این خاک میزیستند بشناساند.
نقاشیها و نقشبرجستههای عربشاهی را بازخوانیِ کهنالگوها و اسطورهها، عناصر و نمادهای فرهنگی و یادآور پلانبندی بناهای تاریخی دانستهاند. او از هنر هخامنشی و آشوری و حتی کندهکاریها و کتیبههای بابلی الهام گرفته؛ تلفیق نقوش دوبُعدی و سهبُعدی در آثار وی نیز از دیگر ویژگیهای برگرفته از هنر باستانی است. همین ویژگی ترکیبِ سنت و مدرنیته سبب شده است که مسعود عربشاهی را در زمرهی هنرمندان مکتب سقاخانه بدانند.
جوایز
مسعود عربشاهی جایزهٔ نخست چهارمین بیینال تهران (جایزهٔ اول هنرهای زیبای کشور) را در فروردین ۱۳۴۳، جایزهٔ اول در نمایشگاه بینالمللی موناکو ـ فرانسه را در سال ۱۳۵۲، جایزهٔ اول در نمایشگاه روز مادر ۱۳۵۲ و همچنین جایزهٔ اول در مسابقهٔ مجسمهسازی تهران را در سال ۱۳۵۳ به دست آورده است.
نمایشگاه ها
۱۹نمایشگاه انفرادی در ایران، ایالات متحده آمریکا، و فرانسه از آثار مسعود عربشاهی برپا شده است. همچنین در بیش از ۴۰ نمایشگاه گروهی در ایران، آمریکا، فرانسه، سوئیس، تونس، ایتالیا، مراکش، و انگلستان شرکت داشته است. آخرین نمایشگاه عربشاهی در میانه دهه ۱۳۸۰ برگزار شد.