بهمن محصص نقاش، مجسمهساز، مترجم پیشروی ایرانی و از پیشگامان طراحی صحنه تئاتر در ایران بود.
او از هنرمندان پیشرو و جریانساز در عرصه هنرهای تجسمی ایران و جزو نخستین نقاشان ایرانی بود که نقاشی را به شیوه غربی آموخت و آن را با نگاهی شرقی آمیخت. او در خلق آثار هنری به اندازهای آوانگارد بود که تا مدتها کمتر کسی توانست ادامهدهنده راهش باشد و نقاشیهای آوانگارد محصص از آثار معتبر نقاشی مدرن ایران محسوب میشود. بسیاری او را تحت تاثیر «پیکاسو» میدانند و برخی حتی او را پیکاسوی ایرانی مینامند؛ هنرمندی که با وجود استفاده از تکنیکها و نگاههای غربی در آثارش، وجود روح ایرانی در کارهایش انکارناپذیر است. آثار بهمن محصص را در زمره معروفترین و البته یکی از گرانترین آثار هنری مدرن ایران قرار میدهند.
بهمن محصص 10 اسفندماه سال 1309 در رشت به دنیا آمد و مرداد 89 در رم درگذشت. جنازهاش به آمریکا رفت و در آنجا خاکسترش به آب و به باد سپرده شد.
نقاشی را در همان سالهای نوجوانی در رشت از حبیب محمدی که هنر را در آکادمی هنر مسکو فراگرفته بود ، یاد گرفت . و در بهار 1330 در رشت با حمایت از حبیب محمدی، نمایشی از کارهای محصص برگزار شد. پس از آن راهی تهران شد و در زمان اقامتش در تهران چند ماهی در دانشگاه هنر تهران به تحصیل پرداخت، لیکن رهاتر از آن است که دانشگاه را تاب آورد و در کمتر از چند ماه آن را ترک میکند. او در تهران از کارگاه نقاشی جلیل ضیاپور سر درآورد و سپس به انجمن هنری ادبی «خروس جنگی» پیوست. و در این انجمن توانست با بزرگانی مثل نیما یوشیج، فروغ فرخ زادجلال آل احمد معاشرت داشته باشد. محصص سال 1333 به ایتالیا رفت و تحصیلاتش را در آکادمی هنر رم ادامه داد. یکی از مهمترین نتایج سالهای اقامت در ایتالیا، برگزاری نمایشگاههای متعدد در اروپا و حضور در بینال ونیز بود.
در سالهای اولیه دهه 40 باردیگر راهی وطن شد تا بتواند آموختههای غربی خود را به عنوان هنری نو در ایران عرضه کند؛ هرچند به دلیل وضعیت اجتماعی اواخر دهه 40، بار دیگر مهاجرت کرد و به دور از حضور در محافل هنری و فرهنگی، به کار خود ادامه داد. محصص هنرمندی بود که انزوا و تنهایی را ترجیح میداد و این نگاه تلخ نیز در بسیاری از آثارش خودنمایی میکرد. مجسمههای پرندهای که پر پرواز نداشتند یا چهرههای بدون احساس او در مجموعه «فی فی» همگی به نوعی انعکاسی تلخ از نگاه این هنرمند بودند. وی شاگردی نداشت و پروانه اعتمادی تنها کسی بود که بهطور جدی نقاشی را از او آموخت.
کارهای محصص را می توان به دو بخش تقسیم کرد، قبل از مهاجرت و بعد از آن. در کارهای اولیه ظرافت و دقت در طراحی ها و انتخاب دقیق رنگ ها که عموما شامل رنگ های کدر و تیره استفاده می شد، دیده می شود. اما در کارهای پس از مهاجرتش او یک روحیه آنارشیستی دیده می شود؛ با قلم هایی که گویی از سر خشم بر روی بوم کوبیده شده اند و رنگ های تند و متعددی که بر روی بوم منفجر شده اند و نشانی از کارهای اولیه اش ندارند.
در کارنامه هنری محصص، افزون بر نقاشی و مجسمهسازی، میتوان طراحی برای کتابها را نیز دید، که برای نمونه، طراحیهای کتاب «اورازان» نوشته جلال آل احمد کار اوست.
بهمن محصص با دختر پسرعموی پدرش به نام «نزهتالملوک» که در بندر انزلی دبیر و بعداً در تهران رئیس دانشسرای عالی دختران بود در سال 1356 ازدواج کرد. قرار بود خیلی قبلتر این دو با هم ازدواج کنند ولی به علت رفتوآمد محصص به ایتالیا در این امر تأخیر افتاد. ارتباط آنان بیشتر تلفنی بود زیرا محصص در ایتالیا و همسرش در تهران زندگی میکردند. نزهتالملوک که بهطور مستقل برای خود زندگی میکرد در حدود 1375 یا 1376 به علت تومور مغزی درگذشت.در مورد فرزندان بهمن محصص باید گفت که آنها هیچ فرزندی نداشتند.
اولین حضور بهمن محصص در حراجها به سال 1386 (اکتبر2007) در حراج کریستیز بازمیگردد. آثار او تا مهرماه 1400( اکتبر 2021)، 82 مرتبه در حراجهای داخلی و خارجی حضور مستمر داشته و 86 درصد از آثارش در حراجهای بینالمللی به فروش رسیده است. گرانترین اثر او تا سال 2021 در حراج ساتیز با مبلغ یک میلیون و 405 هزار دلار در فروردین سال 1400(25 مارچ 2021) چکش خورده است.
مینوتور در ساحل دریا(1355)
رنگ روغن روی بوم, 200.5 * 150.5 سانتی متر
ساتبیز,5فروردین 1400
برآورد 488,213-627,703 دلار آمریکا
قیمت فروش 1,404,938 دلار آمریکا
بهمن محصص در بخشی از مستند «فی فی از خوشحالی زوزه میکشد»، درباره خودش گفته بود «مرگ هیچ وقت من را نمیترساند »و فکر میکنم شاید به موقع تمام کردن مهمترین کار زندگی باشد. یک آرتیست باید بداند همان اندازه که وارد شدن به صحنه مهم است، لحظه خارج شدن هم مهم است.
از مجموعه طبیعت بیجان(1372)
رنگ روغن روی بوم100*80 سانتی متر
(موجود در گالری زرین)
گوزن(1334)
اچینگ,42*22سانتی متر
Edition 24/25
(Edition 20/25موجود در گالری زرین)
ساتبیز,2,597_ 3,896 دلار آمریکا,قیمت فروش 5,844 دلار آمریکا
رزومه کامل هنرمند:
1333_آغاز به تحصیل در آکادمی هنرهای زیبای رم
1339_شرکت در دومین دورهی بیینال تهران، کاخ ابیض، تهران
1341_شرکت در سومین بیینال تهران، کاخ ابیض، تهران
1342_شرکت در سومین دورهی بیینال پاریس، فرانسه
1342_شرکت در هفتمین دورهی بیینال سائوپائولو، برزیل
1343_بازگشت از رم به ایران
1343_شرکت در چهارمین بیینال تهران، کاخ ابیض، تهران
1343_نمایشگاه انفرادی، «نمایشگاه کارهای نقاشی بهمن محصص»، تالار ایران، تهران
1344_طراحی صحنه و کارگردانی تئاتر «صندلیها» اثر اوژن یونسکو، سالن انجمن ایران و آمریکا، تهران
1345_نمایشگاه انفرادی، «کتاب آفرینش»، گالری سیحون، تهران
1346_ترجمه و کارگردانی نمایشنامهی «هانری چهارم» اثر لوئیجی پیراندلو، تالار ایران و فرانسه، تهران
1347_ایران را به قصد اقامت همیشگی در ایتالیا ترک کرد
1347_نمایشگاه گروهی، «گروه پنج»، «هنر معاصر ایران»، موسسهی گوته، تهران
1347_نمایشگاه گروهی، «۵۷ اثر از ۱۹ هنرمند ایرانی»، گالری سیحون به همراهی هتل هیلتون، تهران
1347_نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه نقاشی نوگرای ایرانی»، مرکز مطالعات ایرانیان دانشگاه کلمبیا، نیویورک
1347_نمایشگاه انفرادی، «نقاشیهای بهمن محصص»، گالری سیحون، تهران
1348_نمایشگاه گروهی، «اولین جشنوارهی بین المللی نقاشی»، شهر کنی سور مرن، فرانسه
1354_ساخت مجسمهی برنزی از دو کشتیگیر، استادیوم آزادی، تهران
1356_نمایشگاه گروهی، «نمونه هایی از هنر ایران از اوایل سدهی نهم هجری تا به امروز»، پکن و شانگهای
1358_نمایشگاه انفرادی، گالری فُنتانِلا بُرجِس، رم
1385_نمایشگاه انفرادی، «آثار بهمن محصص»، موزهی جهان نما، تهران
1389_درگذشت در رم، ایتالیا
1390_شرکت در دهمین بیینال شارجه
1392_فیلم مستند «فیفی از خوشحالی زوزه میکشد» توسط میترا فراهانی دربارهی بهمن محصص ساخته شد
1393_نمایشگاه گروهی، «باغ وحش»، گالری شیرین، تهران
1393_نمایشگاه گروهی، «حس خوشبختی»، گالری هما، تهران
1393_نمایشگاه گروهی، «باغ وحش»، گالری شیرین، تهران
1394_نمایشگاه انفرادی، «در 60 قطعه از یک جسم گمشده»، گالری آب انبار، تهران
1395_نمایشگاه گروهی، «پنجاه سالگی | نمایشگاه آثار ۵+۵۰ هنرمند معاصر ایرانی»، گالری سیحون، تهران
1397_نمایشگاه گروهی، «فروش آزاد»، گالری طراحان آزاد، تهران
1397_نمایشگاه گروهی، «لحظهها»، گالری نیکولاس فلامل، پاریس
1397_نمایشگاه گروهی، «نفت پردیس»، بالیس هِرتلینگ، پاریس
1397_نمایشگاه گروهی، «100 اثر 100 هنرمند»، گالری گلستان، تهران
1397_مایشگاه گروهی، «جشن سومین سالگرد تاسیس گالری نگر»، گالری نگر، تهران
1397_نمایشگاه گروهی، «به انتخاب»، گالری امکان، تهران
1398_نمایشگاه گروهی، «۱۰، ۲۰، ۳۰»، گالری آزاد، تهران
1398_نمایشگاه گروهی، «ایران پرینت»، گالری میم، دبی
1398_نمایشگاه گروهی، «چاو»، گالری گذار، اصفهان
1398_نمایشگاه گروهی، «ریشهها»، گالری آریا، تهران
1399_نمایشگاه گروهی، «ویروس مجموعهداری»، گالری +۲، تهران
1399_نمایشگاه گروهی، «ارمغان»، موزهی هنرهای معاصر تهران، تهران
1399_آرت فر، تیر آرت، نمایش داده شده توسط گالری آریا، تهران
1399_نمایشگاه گروهی، «نفر به نفر»، گالری طراحان آزاد، تهران
1399_نمایشگاه گروهی، «پرندهها»، گالری سو، تهران
1400_نمایشگاه گروهی، «نگاهِ او: نقاش»، تالار اینجا، تهران
1400_نمایشگاه گروهی، «مجموعهای کمیاب از هنر مدرن ایران »، گالری لیلا هلر، دبی
1400_نمایشگاه گروهی، «آخر هفته معقول»، گالری هما، تهران
1400_نمایشگاه گروهی، «هنرمندان درخشان»، گالری سحر بلوکی ، تورنتو
1400_نمایشگاه گروهی، «آینه در آینه»، موزه هنرهای معاصر تهران، تهران
1400_نمایشگاه گروهی، «لبه نرم تیغ»، پروژههای بیرون از دستان، لندن
1400_نمایشگاه گروهی، «هنر کاربرد دیزاین»، گالری آریا، تهران
1401_نمایشگاه گروهی، «پیوستگی»، گالری اِچ، تهران
1402_نمایشگاه گروهی، «لطفی؛ تقاطع و مشاهیر ۳»، گالری گویه، تهران
1402_نمایشگاه گروهی، «گنجینه ۳»، گالری لیام، تهران
1402_نمایشگاه گروهی، «منتخبی از هفتاد سال مجسمهسازی ایران»، آرتسنتر، تهران
1402_ نمایشگاه گروهی، « رد پا »، موزه هنرهای معاصر تهران، تهران