بیوگرافی جعفر روحبخش

جعفر روحبخش عینی نقاش ایرانی متولد 1319 در مشهد است.

جعفر روح‌بخش نقاشی که پلی بین هنرهای ایرانی و هنر نوگرا زد و از همین رو می‌توان او را در زمره نقاشان جنبش سقاخانه به شمار آورد. روح‌بخش از همان دوران نوجوانی علاقه خود را به هنر نشان داد و در هنرستان هنرهای زیبای پسران تحصیل کرد (1336-1339). در سال 1342 وارد دانشکده هنرهای تزیینی شد و در رشته نقاشی تزیینی و معماری داخلی مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد گرفت. تعدادی از آثارش در سال 1338 در نمایشگاه گروهی تالار رضا عباسی و همچنین تالار فرهنگ در تهران به نمایش درآمد. اولین نمایشگاه انفرادی‌اش را در سال 1344 در دانشکده هنرهای زیبای تهران برگزار کرد. پس از آن آثار روح‌بخش در نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی متعدد به نمایش درآمد.

 

اوایل دهه‌ی 1350 سه سال برای مطالعه و پژوهش در زمینه هنرهای تزیینی راهی فرانسه شد. کارهای او در فرانسه نیز مورد استقبال بسیاری از هنرمندان و هنر دوستان قرار گرفت، به‌طوری که یک سرمایه دار هنری به نام مک، در منطقه سن پل دو وانس، در نزدیکی شهر نیس، رسماً از او دعوت کرد تا در این مرکز به کار بپردازد. او در این مرکز به حجاری، چاپ دستی و گراوورسازی مشغول شد و با هنرمندانی مشهور چون خوآن میرو، مارک شاگال و ژرژ براک، که در همین مکان سکونت داشتند، آشنا شد.

بعد از انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و به تدریس اصول طراحی و تکنیک‌های چاپ مشغول شد.

 

روح‌بخش با استفاده از نقش و نگارهای قالی، دستبافته‌های قدیمی و نقشمایه‌های مردمی در بستری انتزاعی پلی میان میراث پیشین نقاشی ایرانی و هنر دنیای مدرن به وجود آورد. آثارش را به سه دوره‌ عمده می‌توان تقسیم کرد: دهه‌ 1340 با آثار به شدت شرقی، دهه‌ 1350 که تحت تأثیر سفر به اروپا موتیف‌های غربی در آثار وی ظاهر می‌شود و دوره‌ سوم که از اواخر همین دهه با رجعتی دوباره به شرق‌گرایی آغاز شده و تا واپسین آثار وی ادامه می‌یابد، به‌طوری که در ده سال‌ آخر فعالیت هنریش به مضمون گل و مرغ، با نقوش تزیینی و رنگ‌های درخشان و جواهرگونه می‌پرداخت. روح‌بخش حدفاصل دو طبع متفاوت در نقاشی ایران است، پلی میان نقاشی سقاخانه و انتزاع.

به گفته بسیاری از کارشناسان هنری تجربه او از هنر سنتی و اصیل ایرانی در جوانی باعث شده بود حتی کارهای انتزاعی و آبستره این هنرمند نیز رگه‌هایی از نقاشی سنتی ایران را دارا باشند. او همچنین در کارهایش از نقوش پارچه‌های قدیمی الهام می‌گرفت.

خود او دربارهٔ هنرش گفته است: «من در نقاشی به آنچه می‌آفرینم، هرگز نمی‌اندیشم. نمی‌دانم القای اندیشه به وسیله رنگ و بوم یعنی چه! من از نقاشی لذت می‌برم. در نقاشی تولد می‌یابم. در کار خود به نتیجه نمی‌اندیشم. حاصل کار نتیجه را نشان می‌دهد. برخی از بینندگان آثارم می‌گویند: تابلوها خیلی زیبا هستند، آرامش می‌دهند؛ در این شرایطی که بعضی از ماشینیسم و سایر مظاهر تمدن امروزی دم می‌زنند، آدم در این تابلوها یک نوع امیدوار بودن و پویایی حس می‌کند؛ خوب، رسیدن به یک نوع زیبایی، که از نظر تکنیک و هماهنگی با تحولات سبکی تا آن حد موفق باشد و بتواند بیننده امروز را این چنین برانگیزاند، می‌تواند هدف آفرینش هنری باشد.»

شاید چیزی که روح‌بخش را از دیگر هنرمندان هم‌دوره اش متمایز می‌کند این است که او با جسارت کامل در عمل و سخن، تاثیرپذیری خود را می‌پذیرفت و ابراز می‌کرد. وی در تمام طول عمرش اذعان داشت که از همه‌چیز و همه‌کس متأثر است و خود را در آن تاثیرپذیری حل می‌کرد. کاری که خیلی از هنرمندان همچون پیکاسو انجام می‌دادند؛ تأثیر می‌پذیرفتند اما مغلوب نمی‌شدند. او نیز در یک دوره، تاثیرپذیری را آغاز می‌کند و آن زمانی است که به یک پختگی در مورد کار خود می‌رسد.

 

روح‌بخش درباره برداشت از سنت در هنر امروز می‌گوید:این که از سنت چه مقدار و چگونه باید متأثر بود و یا تا چه حد باید محسور آفاق جدید شد و به کشف پرداخت، نه دارای میزان خاصی است و نه می‌شود، قاعده‌ای بر آن وضع کرد. هنر هنرمند به اعتقاد من برداشت متناسب از این دو است و میزان توفیق او هم بستگی به این دو عامل دارد.

جعفر روحبخش در هشتم اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۵ درگذشت.

تعدادی از آثار هنرمند در حراجی های دنیا:

(1367) بدون عنوان

سانتی متر 162 * 122,ترکیب مواد روی بوم

برآورد162,437- 182,741دلار آمیکا

حراج تهران – هفدهمین دوره – هنر مدرن و معاصر ایران- 27 تیر 1402

(1368) ترکیب‌بندی

رنگ روغن و رنگ متالیک روی بوم, 130 * 130 سانتی متر

برآورد60,000- 80,000 دلار آمریکا

قیمت فروش 140,000 دلار آمریکا

تهران – پانزدهمین دوره- هنر مدرن ایران – تهران,24دی1400

 

رزومه کامل هنرمند:

آغاز به یادگیری نقاشی نزد حسین بهزاد و تجربه و تعلیم در زمینه‌ی مینیاتور-1338

فارغ‌التحصیلی از هنرستان هنرهاي زيباي تهران-1339

برگزاری اولین نمایشگاه انفرادی-1343

نمایشگاه ویژه در تالار تلویزیون و کالج هنرهای زیبا-1345

دریافت مدرک کارشناسی در رشته‌ی نقاشی تزئینی و دکوراسیون داخلی، دانشکده‌ی هنرهای زیبا، دانشگاه تهران-1346

دوسالانه‌ی پاریس، فرانسه-1346

نمایشگاه انفرادی، گالری بروجِنی-1347

دریافت مدرک کارشناسی‌ارشد در رشته‌ی نقاشی تزئینی و دکوراسیون داخلی، دانشکده‌ی هنرهای زیبا، دانشگاه تهران-1349

نمایشگاه انفرادی، موزه‌ی ملی، تهران-1351

نمایشگاه انفرادی، نمایشگاه بزرگ پاریس-1353

نمایشگاه انفرادی ویژه در گالری کوروش، پاریس، فرانسه-1354

نمایشگاه انفرادی ویژه در گالری روخو نِگرو، مادرید، اسپانیا-1355

نمایشگاه انفرادی، گالری شهر-1357

نمایشگاه انفرادی، گالری لیتو، تهران-1359

نمایشگاه انفرادی، موزه‌ی هنرهای مدرن، تهران-1363

نمایشگاه انفرادی، گالری نگار، تهران-1369

نمایشگاه انفرادی، مونترو-1371

نمایشگاه انفرادی، برن-1373

آخرین نمایشگاه، اواخر 1995 و اوایل 1996 در شهر برن-1374

درگذشت در تهران، ایران-1375

نمایشگاه انفرادی، «منظره های روحبخش»، گالری ماه، تهران-1392

نمایشگاه گروهی، «امرداد»، گالری افرند، تهران-1395

نمایشگاه گروهی، گالری کاما، لندن-1396

نمایشگاه گروهی، «به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد»، گالری سهراب، تهران-1396

نمایشگاه گروهی، «فروش آزاد»، گالری طراحان آزاد، تهران-1397

نمایشگاه گروهی، «امرداد»، گالری افرند، تهران-1397

نمایشگاه گروهی، «فروش کلکسیون ۹۷»، گالری هان، شیراز-1397

نمایشگاه گروهی، «10 – 20 – 30»، گالری آزاد، تهران-1398

نمایشگاه گروهی، «کاما چین»، گالری باروک، تهران-1398

نمایشگاه گروهی، «نمایشگاه نقاشی و مجسمه»، نگارخانه سروناز، شیراز-1398

نمایشگاه گروهی، «نفر به نفر»، گالری طراحان آزاد، تهران-1399

نمایشگاه گروهی، «انتزاع هندسی در نگاه معاصر»، گالری ژاله، تهران-1401